Gisteren kwam ik langs wat pagina’s en een uitzending van VPRO Tegenlicht over het basisinkomen. Het wát, zul je misschien denken? Het basisinkomen. Dat is een idee waar sommige mensen mee spelen als oplossing voor onze veranderende arbeidsmarkt en inkomenssituatie. De kern: iedereen krijgt een vast basisinkomen. Zonder regels of voorwaarden, iedereen krijgt het gewoon. Daarnaast kun je met werk extra geld verdienen voor een hoger inkomen. Maar dat hoeft niet, niemand verplicht je dat, dat is jouw keuze.
Waar ik hier een tijdje geleden ook al eens over sprak met mijn lief, vond ik het toen nog ondenkbaar dat het iets zou kunnen zijn. Vraag me niet waarom, misschien over wat ik gisteren las en zag, nu denk ik er anders over. Ik kan niet zeggen dat ik al fervent voorstander ben – daarvoor heb ik me er nog niet genoeg in verdiept. Maar ik zie wel wat de mogelijkheden zouden kunnen zijn.
Eigenlijk ben ik nogal calvinistisch ingesteld. Werken voor je geld zul je. En als je geen baan hebt, dan heb je er maar alles aan te doen om die te vinden. Zelf verantwoordelijk voor je eigen inkomen. Dat werk. Alleen zie ik ook wel dat dit bij veel mensen niet lukt. En dat dit aantal mensen alleen maar zal groeien – steeds meer soorten banen verdwijnen door de technologische ontwikkeling. Als de banen er niet meer zijn, hoe kunnen we iedereen aan het werk houden dan? Misschien hoeft dat ook helemaal niet: iedereen aan het werk houden.
Als het nou financieel zo rond te breien is dat iedereen een basisinkomen krijgt, dat net genoeg is om sober van te leven. Dat wie luxer wil leven daar gewoon zelf voor zal moeten zorgen. Dat alle uitkeringen, toeslagen, subsidies, aftrekposten en heffingskortingen worden afgeschaft, en alle bijbehorende regeltjes en controles ook. Even kort door de bocht hè. Hoeveel zal dat wel niet besparen in de ‘rondpompmachine‘ en het controle-apparaat?
Als dat nou financieel kan, waarom zouden we dat dan niet doen? Wil dan opeens niemand meer werken? Dat betwijfel ik. Kunnen we leven met het idee dat iemand die de hele dag niets nuttigs doet gewoon geld krijgt om van te leven? Dat is voor mij nog wel een uitdaging. Maar nogmaals, ik zie wel mogelijkheden. Ben benieuwd wat jij ervan vindt!
Ik heb er geloof ik een nieuw stokpaardje bij: de mogelijkheden van het basisinkomen. Het is mooi om te zien hoe het overal reacties losmaakt. De één vindt het communistische onzin, of linkse naïviteit, de ander is er flink voor te porren en ziet de mogelijkheden. Ik behoor tot de laatste groep. Het boek Gratis geld voor iedereen van Rutger Bregman heb ik binnen en boeit me enorm.